Recensies

Het verschijnen van een stripboek door Harry Balm is geen alledaagse gebeurtenis. Deze Spaarnestadveteraan heeft vooral zijn sporen verdiend met illustraties (de wonderschone geschilderde Disney-Galerij der Groten!), van zijn strips verschenen tot nu toe alleen Infernoballade en drie bundelingen met Historische vertellingen. En dan is er nu Barnaby Rudge, een stripbewerking van de gelijknamige Charles Dickens-roman; met zo'n tachtig platen duidelijk een labour of love. Uitgebracht door uitgeverij Boumaar in een daarbij passende groot-formaat harde-kaftuitgave op glanzend papier, in een gelimiteerde en gesigneerde oplage. De kern van de roman wordt gevormd door een bloedig volksoproer in Londen in 1780 en de daar naar toe leidende gebeurtenissen. Dit gegeven wordt vermengd met een moordgeschiedenis van vijfentwintig jaar daarvoor en beschrijft de lotgevallen van een grote groep bij beide gebeurtenissen betrokkenen personages. Zoals in het uitgebreide, informatieve voorwoord (door Koos Schulte) van de strip al wordt aangestipt, was Dickens weinig gelegen aan een evenwichtige plotopbouw. Het ging hem om levendige, naar het karikaturale neigende beschrijvingen van personages, hun omstandigheden en motivaties. Voor deze bewerking heeft Harry Balm gekozen voor een realistische aanpak, waardoor het zwaartepunt van de strip juist op het plot komt te liggen. Daardoor komen de vele toevalligheden, onwaarschijnlijkheden, tijdsprongen en het hele holderdebolderkarakter van de intrige wel erg op de voorgrond te staan. Tegelijk worden de extremere kantjes van de personages hierdoor onderbelicht, zodat een deel van de charme van het origineel aan de bewerking ontbreekt. Wat het lezen van de strip bemoeilijkt, zijn de vele tekstblokken; voor een deel noodzakelijk om een Dickens-roman binnen tachtig pagina's te houden, maar er komen ook veel overbodige tekstblokken voor, die beschrijven wat op het plaatje te zien is, in enkele gevallen zelfs wat er in ballonnen gezegd of gedacht wordt. Dat zijn storende basisfouten, net als de vaak onhandige plaatsing van tekstballonnen, waardoor de lezer de verkeerde leesvolgorde aanhoudt. Ook de wisselende spelling van diverse persoonsnamen bevordert het leesgenot niet. Aan de andere kant zijn er de tekeningen. Het is duidelijk dat Balms aandacht minder uitgaat naar eenduidige en consequente uitbeelding van zijn personages, dan naar de tekeningen als geheel, en dan met name op paginaniveau. De compositie per plaat is meestal vlekkeloos, en veel pagina's zijn ware kunststukjes van inktverdeling. Dat maakt Harry Balms Barnaby Rudge een gemengd genoegen: geen bron van leesgenot, maar wie wil weten hoe je een beeldverhaal opzet, kan hier een hoop leren.